Gayatri: Latvia

ॐ भूर्भुवस्वः ।
तत् सवितुर्वरेण्यं ।
भर्गो देवस्य धीमहि ।
धियो यो नः प्रचोदयात् ॥
Bhur Bhuvah Svah Tat savitur varenyam
Bhargo devasya dhimahi dhio yonah prachodaiat
Aum = Dieva Augstaakaas Personiibas piesaukshana bhUr = vitaalaas, gariigaas energijas (praanas) deveejs; bhuvaH = cieshanu dzeeseejs; svAH = sveetlaimes neseejs; tat = to; savitur = gaishumu kaa no saules; varenyam = vislabaakaa izveele; bhargo = greeku dzeeseejs; devasya = dievishkjais; dheemahi = lai sanjemu; dhiyo = sapraats; yo = ko; naha = mums; prachodayat = lai veers!
gäyatré-vyäkhyä
agni-puräëäntargatä, 216 adhyäye
gäyaty ukthäni çästräëi bhargaà präëäàs tathaiva ca
tataù småteyaà gäyatré sävitré yata eva ca
prakäçiné sä savitur väg-rüpatvät sarasvaté 1
çré-çré-jéva-gosvämi-kåtä vivåtiù—
çré-rädhä-ramaëo jayati
sanätana-samo yasya jyäyän çrémän sanätanaù
çré-vallabho’nujaù so’sau çré-rüpo jéva-sad-gatiù
athägneya-sthä gäyatré-vyäkhyä vivriyate ukthäni praëavätmaka-manträn çästräëi
sarvän api vedän bhargaà vakñyamäëaà viñëu-rüpaà tejaù präëän sarva-jéva-hetün
tad-vibhütéàç ca yato yasmäd gäyati prakäçayati tato gäyatré småtä yasmäd eva ca
trayémayasya savituù prakäçiné prädurbhävayitré tasmät såjet savitäram iti sävitré ca
väg-rüpatvät sarasvaté ca sä

1
taj-jyotiù paraà brahma bhargas tejo yataù småtam
bhargaù syäd bhräjata iti bahulaà chandaséritam

2
atho geyeñu mukhyatväd bhargam eva vivåëoti—taj-jyotir iti yo’yaà bhargaù sa eva
tat prasiddhaà paraà brahma yato bharga eva tejaù småtaù sva-prakäça-jyoté-
rüpatayä nirdiñöaù kayä niruktyä tasya bhargasya tejastvaà taträha—bhargaù syäd
bhräjata iti kathaà sidhyati ? taträha—bahulaà chandaséti bhagavatä päëininä
éritaà sütritam ity arthaù

2
vareëyaà sarva-tejobhyaù çreñöhaà vai paramaà padam

3
atha tasya mantroktaà vareëyatvaà sädhayati—vareëyam ity ardhena sa ca bhargo
vareëyaà yat paramaà padaà sarvasyäthäçraya-rüpaà vastu vareëyaà näma kià
vastu ? taträha sarva-tejobhyaù çreñöhaà yat tad evety arthaù sarveñäà tejasäà
prakäçänäà prakäçakatvena sva-prakäça-rüpam iti bhävaù

3
svargäpavarga-kämair vä varaëéyaà sadaiva hi

4
evaà bhargasya vareëya-padena rüòhyä çreñöhatvaà darçayitvä yoga-våttyä sarva-
prärthanéyatvaà darçayati svarga ity ardhena—spañöam

4
våëoter varaëärthatväj jägrat-svapna-vivarjitam

5-6
tatra tad-artha-sampädaka-dhätv-artham api hetutvena nirdiçati våëoter
varaëärthatväd iti spañöam 5 atha paramatva-jïäpanäya punar varam eva viçinañöi
jägrat-svapna-vivarjitam iti turéyävasthäd api jévät param ity arthaù

6
nityaà çuddhaà buddham ekaà nityaà bhargam adhéçvaram
ahaà brahma paraà jyotir dhyäyemahi vimuktaye

7
tad eva bharga-vareëyayoù padayor arthaà darçayitvä väkyasya prayojanam äha—
nityam iti ahaà bhargaà dhyäyemahi, tatra bhargasya viçeñaëäni nitya-çuddham ity
ädéni aham ity asya viçeñaëaà brahmeti tatra nityaà sadaiva çuddhaà na tu jévavat
saàsäritvävastham ity arthaù evaà buddhaà sadaiva bodha-yuktam ity arthaù
ekaà na tu jévavad anekam adhéçvaraà sarva-çakti-yuktam ahaà brahma paraà
jyotir iti nädevo devam arcayed iti nyäyena svasya tädätmya-bhävanä darçitä
dhyäyemahi na kevalo'ham eva dhyäyeyaà kintu sarve’pi vayaà jévä dhyäyemety
arthaù kim-arthaà dhyäyasi ? taträha vimuktaye saàsära-mukti-pürvaka-tat-
präptaye tad etan-mate bharga-çabdasyäd-antatve puàstve ca siddhe mantro’py evam
eva vyäkhyeyam supäà sulug ity ädinä chändasa-sütreëa dvitéyayaika-vacanasyämaù
sutvädeçäd evaà tatra ya ity eva vakñyate, na tu ya ity anena savitur äkarñaù kriyate
dhyeyaù sadä savitå-maëòala-madhya-vartéti vidhänät atas tad bhargopadeçäd iti
nyäyäc ca

7
taj jyotir bhagavän viñëur jagaj-janmädi-käraëam

8
tathaiva tad ity asya mantra-gata-padasya vyäkhyäà viçiñya darçayati—taj jyotir ity
ardhena bharga-pada-väcyaà taj-jyotir eva tat-padena pürvam uktam ity arthaù tac
ca bhagavän viñëur eva, tad eva ca vedäntena darçitaà jagaj-janmädi-käraëam ity
arthaù mantre ca praëavädi tad ity antasya dhémahéty antenänvaya eva käryaù
svayaà praëavärtha-rüpaà käraëät käryasyänanyatväd iti bhür-ädi-rüpaà ca tat
tattvaà savitur devasya vareëyaà bhargo dhémahéti

8
çivaà kecit paöhanti sma çakti-rüpaà vadanti ca
kecit süryaà kecid agnià daivatäny agni-hotriëaù
agny-ädi-rüpé viñëur hi vedädau brahma géyate

9
athätra vipratipadyamänän svamata-sätkaroti—çivaà kecid iti särdhena sphuöam

9
tat padaà paramaà viñëor devasya savituù småtam 10
tad evam eva viñëu-savitroù käraëa-käryayos tayos tädätmyenäbhedam api darçayati
tat padam ity ardhena atra viñëor iti viçvätmakam ity arthaù tad iti sa bharga ity
arthaù

10
dadhäter vä dhémahéti manasä dhärayemahi

11
dhémahéty asya dhätv-antara-prakräntatvena tattvena tam evärthaà yojayati dadhäter
ity ardhena spañöam

11
no’smäkaà yac ca bhargas tat sarveñäà präëinäà dhiyaù
codayät prerayet buddhér bhoktèëäà sarva-karmasu
dåñöädåñöa-vipäkeñu viñëuù süryägni-rüpa-bhäk

12
atra mantra-çabdaà yojayati—no’smäkam iti särdhena atra yac ceti tad iti ca pürva-
sütreëa sor luko sädhitaà bharga ity anenaiva tad ity asya sambandhaç ca darçitaù
codayät prerayät ity anayoù pürva-siddhäntena draòhayati—viñëuù süryägni-rüpa-
bhäg iti

12
éçvara-prerito gacchet svargaà vä çubhram eva vä

13
atra hetum äha—éçvara ity ardhena éçvaraù pürvokta-viñëu-rüpaù

13
éçäväsyam idaà sarvaà mahad-ädi-jagad dhariù
svargädyaiù kréòate devo yo haàsaù puruñaù prabhuù

14
tad eva çrutväntareëa pramäëayati—éçäväsyam iti tasyeçasya harir iti nämäntareëa
viñëutvam eva sthäpayati harir ity ardhakena svargädyair ity ardhena haàsaù
paramätmä tad-rüpaù puruñaù

14
dhyänena puruño’yaà ca drañöavyaù sürya-maëòale
satyaà sadä-çivaà brahma viñëor yat paramaà padam

15
tasya vareëyatva-paräkäñöhäà darçayitum äha—dhyäneneti dhyänena—dhyeyaù sadä
savitå-maëòalam-madhya-vartéty ädy uddiñöena nanv evaà cet tarhi éçitavyasya
sürya-maëòalasya näçe tasyaiçvarya-näçaù syät, taträha—satyam iti viñëor yat mahä-
vaikuëöha-lakñaëaà paramaà padaà tat satyaà käla-trayävyabhicäri sadä-çivaà
täpa-traya-rahitaà ca brahma båhattvät båàhaëatväc ca yad brahmocyate tad-rüpam
evety arthaù

15
devasya savitur devo vareëyaà hi turéyakam

16
nanu tasmin mahä-vaikuëöhe savitr-antaryämiëo’smäd vilakñaëa eva näräyaëaù, sa ca
nitya eva savitr-antaryämino’sya tu kédåktvam ? taträha—devasyety ardhena devasya
dyotamänasya savitur yo devaù dhyeyaù sadä ity ädiñu nirdiñöaù so’pi vareëyaà
türéyaà samañöi-gataà jägrat-svapnädy-atétaà samädhy-avasthäyäm eva gamyaà, yat
padaà bharga-saàjïakaà sa ekadhä bhavatéty ädi çruteù sarväçraya-rüpaà yad vastu
tad-rüpam eva mahä-pralaye mahä-vaikuëöhe eva mahä-näräyaëenaikébhüya
sthäyitväd iti bhävaù

16
yo’säv äditya-puruñaù so’säv aham uttamam
janänäà çubha-karmädén pravartayati yaù sadä

17
atha tat-sämyäd ity artham ahaìgrahopäsanä-rüpaà tripadäyä asyäç caturthasyä ajapä
näma dhyeyasyärtham äha—so’säv iti padena spañöam

17
ity agni-puräëa-stha-gäyatré-vyäkhyäyä vivåtiù çré-jéva-kåtä samäptä